Dobowa zbiórka moczu – wskazania, jak zebrać próbkę

Dobowa zbiórka moczu to prosty test laboratoryjny, który umożliwia dokładny pomiar związków znajdujących się w moczu. Test służy do sprawdzania czynności nerek. Dobowa zbiórka moczu odbywa się poprzez zbieranie moczu w specjalnym pojemniku przez pełny okres 24 godzin. Pojemnik należy przechowywać w chłodzie do momentu zaniesienia moczu do laboratorium.

Jakie są wskazania do wykonania dobowej zbiórki moczu?

Dobowa zbiórka moczu pomaga zdiagnozować problemy z nerkami. Dzięki dobowej zbiórce moczu można ocenić obecność zaburzeń funkcji nerek w przebiegu :

• nefropatii cukrzycowej; dzieje się tak, gdy ktoś ma niekontrolowaną cukrzycę, gdyż powoduje to wysoki poziom białka (albuminy) w moczu i może prowadzić do uszkodzenia nerek
• wysokiego ciśnienia krwi; nienormalnie wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerek
• tocznia nerek; toczeń jest chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której układ odpornościowy syntetyzuje autoprzeciwciała, atakuje nerki i uszkadza je
• częstych zakażeń dróg moczowych
• długotrwałego zablokowania dróg moczowych
• zespołu nerczycowego; ten problem zdrowotny ma kilka różnych przyczyn i prowadzi do uszkodzenia kłębuszków nerkowych; objawy obejmują nadmierne wydalanie białka w moczu, niski poziom białka we krwi, wysoki poziom cholesterolu i obrzęk tkanek.
• torbieli nerek; ten problem zdrowotny sprowadza się do występowania wielu torbieli wypełnionych płynem w nerkach; to sprawia, że nerki większe i z czasem uszkodzeniu ulega ich struktura
• śródmiąższowego zapalenia nerek lub odmiedniczkowego zapalenia nerek; jest to stan zapalny w małych strukturach nerek, najczęściej rozwijający się w konsekwencji infekcji bakteryjnej
• stanu przedrzucawkowego w ciąży; stan przedrzucawkowy jest niebezpiecznym problemem zdrowotnym, który czasami występuje w ciąży; powoduje wysokie ciśnienie krwi i może prowadzić do niewydolności narządów
• kamicy nerkowej; kamienie nerkowe tworzą się z powodu braku równowagi minerałów, soli i wody w moczu.

Ponadto dobowa zbiórka moczu może być wykonywana przy podejrzeniu zaburzeń metabolicznych (kwasicy lub zasadowicy), chorób tarczycy i przytarczyc czy w celu monitorowania efektywności dializoterapii.

Jak wykonać dobową zbiórkę moczu?

Dobowa zbiórka moczu powinna być wykonywana do specjalnego pojemnika. W aptekach można nabyć plastikowe pojemniki o objętości 2,5 – 3 litrów, wyposażonych w podziałkę ułatwiającą określenie objętości zbiórki. Pojemnik jest szczelnie zamykany. Ponadto należy zaopatrzyć się w tradycyjny pojemniczek na mocz, do którego odlejemy 50 – 100 ml moczu po zakończeniu całej zbiórki.

Aby badania laboratoryjne wykonywane z dobowej zbiórki moczu były wiarygodne, konieczne jest prawidłowe wykonanie zbiórki. Pominięcie choć jednej próbki moczu czy niedokładne określenie objętości całej zbiórki może zafałszować wynik. Jak wykonać dobową zbiórkę moczu?

Należy oddać do toalety całą pierwszą poranną próbkę moczu i upewnić się, że pęcherz jest całkowicie wypełniony. Zapisz tę godzinę i datę na etykiecie pojemnika zbiorczego. To jest czas rozpoczęcia dobowej zbiórki moczu. Dalsze postępowanie jest następujące:

• Rozpocznij zbieranie moczu do pojemnika od drugiej porcji moczu oddanej tego dnia
• Pobieraj całą próbkę moczu za każdym razem, gdy oddajesz mocz, przez pełne 24 godziny.
• Ostatnia próbka moczu powinna zostać pobrana następnego dnia rano, 24 godziny po rozpoczęciu zbiórki. Upewnij się, że Twój pęcherz został całkowicie opróżniony. Zapisz tę godzinę i datę na pojemniku zbiorczym i oznacz jako czas zakończenia.
• Podczas pobierania pojemnik przechowywać w ciemności w temperaturze 2-4 ° C (np. w lodówce). Ze względów sanitarnych zaleca się zamknięcie pojemnika w plastikowej torbie
• Określ dokładnie całą objętość zebranego w ciągu doby moczu, a następnie zamieszaj mocz i pobierz do mniejszego pojemniczka niewielką objętość moczu
• Podpisz pojemniczek imieniem i nazwiskiem, zaznacz czas, w którym dokonywana była zbiórka oraz obliczoną całą objętość moczu
• Dostarcz pojemnik do laboratorium jak najszybciej po zakończeniu pobierania.

Przed wykonaniem dobowej zbiórki moczu należy pamiętać o takich samych zasadach, jakimi należy kierować się przed pobraniem jakiejkolwiek próbki moczu. Na dzień przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego, wysokiego spożycia białka w diecie, a także spożycia alkoholu.

Co można oznaczać w dobowej zbiórce moczu?

Dobowa zbiórka moczu umożliwia oznaczenie wielu parametrów, które mogą być oznaczane także w jednorazowej próbce moczu. Jednak zbiórka dobowa pozwala na znacznie dokładniejsze pomiary, a także oszacowanie wydalania tych parametrów, których zawartość w moczu zmienia się w ciągu doby. Najczęściej oznaczane parametry to:

• mocznik
• kreatynina
• kwas moczowy
• hormony (kortyzol, adrenalina, noradrenalina, dopamina)
• składniki mineralne (sód, potas, magnez wapń, fosfor)
• białko
• cukier.

Bibliografia:

Solnica B., Diagnostyka laboratoryjna; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019