Choroby tarczycy są niemalże epidemią czasów w których żyjemy. Często jesteśmy nieświadomi, że nasze złe samopoczucie ma źródło w niewłaściwie funkcjonującej tarczycy, a dowiadujemy się o tym z okresowo robionych badań krwi lub przy okazji diagnozowania innego schorzenia. Ogólny podział zaburzeń funkcjonowania tarczycy obejmuje niedoczynność oraz nadczynność tarczycy. Zazwyczaj niedoczynność gruczołu przyjmuje postać choroby Hashimoto, a nadczynność – choroby Gravesa – Basedowa.
Spis treści
Nadczynność tarczycy – co to za schorzenie?
Nadczynność tarczycy, to przypadłość w której hormony są produkowane w dużej ilości. Te hormony to tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3). Ich podniesiony poziom prowadzi do szeregu zmian rzutujących na ogólny stan naszego organizmu. Możemy odczuwać objawy ze strony układu nerwowego takie jak nerwowość, utrata masy ciała nie spowodowaną dietą, zaburzenia snu.
Nadczynność często współistnieje i jest wynikiem choroby o autoimmunologicznym podłożu, gdzie uszkodzony zostaje receptor TSH, następuje rozrost tarczycy. We krwi wykrywa się przeciwciała TRAb (anty-TSHR).
Przyczyny i objawy nadczynności tarczycy
Objawy, które mogą sugerować nadczynność tarczycy to :
- wole tarczycowe – powiększenie tarczycy, jest to bardzo częsty objaw
- wytrzeszcz gałek ocznych
- zaburzenia cyklu menstruacyjnego u kobiet, oraz powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn
- nerwowość, nadpobudliwość i niepokój
- problemy ze snem, m. in. bezsenność
- zmęczenie
- obniżona koncentracja
- utrata masy ciała do której mogą dołączyć biegunki, oraz przewrotnie większy apetyt
- potliwość
- osłabienie mięśniowe
- uczucie wzmożonego ciepła
- problemy ze wzrokiem takie jak podwójne widzenie, podrażnienie, łzawienie, jaskra i światłowstręt
- drgawki, drżenie rąk oraz kołatanie serca
Choroba Gravesa – Basedowa kilkakrotnie częściej występuje u kobiet, co może mieć związek z estrogenami. Poza płcią, czynnikami ryzyka zachorowania są predyspozycje genetyczne.
Jeśli podejrzewamy u siebie, że możemy mieć problem z tarczycą warto wykonać następujące badania:
- badanie krwi w kierunku poziomu hormonów oraz przeciwciał przeciwtarczycowych
- badanie z krwi, moczu lub z włosa w kierunku obciążenia metalami toksycznymi
Leczenie nadczynności tarczycy
Holistyczne podejście terapeutyczne opiera się na farmakoterapii oraz dietoterapii. Leki stosowane w nadczynności tarczycy to przede wszystkim tyreostatyki, czyli leki hamujące syntezę hormonów tarczycy. Równie ważne jest stosowanie także odpowiedniej diety.
Dietę powinniśmy zacząć od eliminacji:
- glutenu (ziarna pszenicy, żyta, jęczmieniu i owsa); naleźć można go m. in. w żywności przetworzonej, gdzie występuje zawierająca gluten mąka czy skrobia
- kazeiny, która może powodować nietolerancję pokarmową i nasilenie stanu zapalnego
- cukrów prostych i słodzonych napojów, które mogą wykazywać działanie prozapalne
W diecie nie powinno zabraknąć antyoksydantów dostarczanych wraz z warzywami i owocami. Zalecane jest zwiększenie spożycia białka, a także kwasów omega 3. Nie należy zapominać o wapniu, żelazie, witaminie D3 czy witaminach z grupy B.
Czym jest niedoczynność tarczycy Hashimoto?
Choroba Hashimoto to coraz częściej diagnozowana przewlekła choroba tarczycy, która rozwija się na podłożu zjawisk autoimmunologicznych. Wówczas niewłaściwie funkcjonujący układ immunologiczny syntetyzuje przeciwciała skierowane przeciwko komórkom tarczycy. Prowadzi to do zaburzenia pracy tarczycy i zmniejszenia syntezy hormonów tarczycy. Ogromną rolę w leczeniu choroby Hashimoto ma odpowiednia dieta.
Dieta w Hashimoto – podstawowe założenia
Rolą diety w chorobie Hashimoto jest nie tylko normalizowanie masy ciała, która może znacznie wzrastać na skutek spowolnienia metabolizmu towarzyszącego niedoczynności tarczycy. Ale nie tylko – gdyż dieta w Hashimoto powinna wykazywać potencjał przeciwzapalny, co umożliwia ograniczenie syntezy autoprzeciwciał. Dieta w Hashimoto powinna być zatem odpowiednio skomponowana pod kątem kalorii, ale także zawartości mikro – i makroskładników. Dobrze jest zatem ograniczyć spożywanie węglowodanów, a zwiększyć podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych wykazujących działanie przeciwzapalne. Bardzo ważne jest także wyeliminowanie najważniejszych alergenów pokarmowych, które mogą prowadzić do stymulacji układu immunologicznego. Szczególna uwaga dietetyków skupia się na glutenie. Osoby chore na Hashimoto są bardziej iż osoby zdrowe narażone na rozwój celiakii – kolejnej choroby autoimmunologicznej. A to może negatywnie wpływać na przebieg leczenia choroby Hashimoto.
Leczenie choroby Hashimoto to nie tylko dieta – wskazane jest także stosowanie odpowiednich leków. Są to preparaty zawierające syntetyczne hormony tarczycy.
Bibliografia:
Pastusiak K. i in., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy; Forum Zaburzeń♥ Metabolicznych, 2017
