Biotyna zwana także witaminą B7 lub H, jest przede wszystkim niezbędna w procesach przemiany materii. Warunkuje ponadto sprawne funkcjonowanie skóry, włosów i paznokci. O jej wyjątkowości świadczy fakt, iż wytwarzana jest przez fizjologiczną florę bakteryjną jelit. Taka wewnątrzustrojowa synteza nie oznacza jednak, że nie są spotykane jej niedobory. Dostępność biotyny w diecie jest dość dobra, jednak sporo osób jest narażonych na niedobór biotyny.
Rola biotyny w organizmie
Biotyna reguluje szereg procesów metabolicznych, obejmujących węglowodany, białka i tłuszcze. Normalizując poziom glukozy we krwi jest niezwykle istotna zarówno w prewencji cukrzycy, jak i wspomaganiu jej terapii. Utrzymując właściwy poziom cukru we krwi, biotyna odpowiada za sprawne funkcjonowanie układu nerwowego, usprawnia procesy myślowe, likwiduje zmęczenie i dodaje witalności, a także dba o doskonałe samopoczucie psychiczne i redukuje stres. Umożliwiając z jednej strony wykorzystanie glukozy przez komórki organizmu, a z drugiej – odbudowując jej pulę zapasową pod postacią glikogenu, biotyna jest doskonałym suplementem dla sportowców, gdyż znosi zmęczenie mięśni i zwiększa efektywność treningu.
Wpływ na przemiany białkowe sprowadza się do kontroli zarówno syntezy białek z aminokwasów, jak i ich rozpadu. Z kolei regulacja gospodarki lipidowej to wpływ na syntezę i przemiany związków lipidowych. Biotyna wywiera niezwykle korzystny wpływ na stan skóry, włosów i paznokci – nie bez powodu jest jednym z najważniejszych składników preparatów wzmacniających włosy. Wraz z witaminą K reguluje procesy krzepnięcia krwi na drodze syntezy protrombiny – kluczowego składnika kaskady krzepnięcia.
Witamina B7 u kobiet w ciąży odpowiada za dobry nastrój, ponadto wspomaga wzrost płodu, zapobiegając niskiej masie płodu. Biotyna zwiększa także wchłanianie witaminy C z przewodu pokarmowego i reguluje wrażliwość czuciową i odczuwanie bólu.
Niedobór biotyny
Niedobory biotyny nie są częste, a jeśli już mają miejsce, najczęściej manifestują się pod postacią zaburzeń dermatologicznych oraz ze strony układu pokarmowego. Zazwyczaj zauważyć można:
- szarobiałe zabarwienie skóry, złuszczanie naskórka
- wypryski i stany zapalne
- zaburzone gojenie się ran skóry
- wysypki, łojotok skóry
- siwienie i wzmożone wypadanie włosów
- zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego: stany zapalne jelit, bóle brzucha i nudności, utrata łaknienia
- bóle i męczliwość mięśni
- wzrost poziomu cholesterolu we krwi i zagrożenie miażdżycą oraz nadciśnieniem, a także zawałem serca
- wahania nastroju i stany depresyjne
- senność i apatia
- drętwienie stóp i dłoni
Wymienione objawy najczęściej zauważyć można u osób szczególnie narażonych na niedobór biotyny – osób stosujących długotrwałą antybiotykoterapię, z uszkodzoną śluzówką jelita (co zaburza jelitową syntezę biotyny), u osób z zaburzeniami krzepnięcia krwi oraz u dzieci. Niedoborowi biotyny sprzyja także stosowanie monotonnej, mało urozmaiconej diety ubogiej w witaminy. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi niedoborów biotyny jest zaburzenia przyswajania związków odżywczych, towarzyszące m. in. stanom zapalnym jelit.
Źródła biotyny w diecie
Witamina B7 występuje w największych ilościach w mięsie, nerkach i wątrobie, żółtkach jaj oraz orzechach. Mniejsze jej ilości znaleźć można w mleku, serze, rybach, drożdżach czy olejach roślinnych. Warzywa dostarczające sporych ilości biotyny to szczególnie kalafior, marchew, kukurydza, szpinak, pomidory, groch, cebula, buraki. Inne źródła to mąka pełnoziarnista i grzyby. Dzienne zapotrzebowanie na biotynę to około 30 µg, z czego większość powinna być dostarczona ze zrównoważoną dietą. Estrogeny, alkohol, sulfonamidy oraz żywność przetworzona mogą niekorzystnie wpływać na przyswajalność biotyny ze źródeł pokarmowych.
Bibliografia:
Maciąg M., Maciąg K., Witaminy i inne substancje aktywne – przegląd i badania; Wydawnictwo Naukowe Tygiel 2018
