testosteron
Fot.: Unsplash.com

Testosteron to najważniejszy męski hormon płciowy, który pełni istotne funkcje w organizmie mężczyzny. Testosteron odpowiada za rozwój męskich narządów płciowych i podtrzymuje funkcjonowanie jąder. Testosteron występuje także w organizmie kobiety. Zarówno niedobór, jak i nadmiar testosteronu może prowadzić do zaburzeń zdrowotnych. Badanie testosteronu wykonywane jest u mężczyzn w celu potwierdzenia andropauzy lub w celu diagnozowania przyczyn niepłodności. Z kolei poziom testosteronu u kobiet oznaczany jest w przebiegu zespołu policystycznych jajników czy hirsutyzmu.

Funkcje testosteronu w organizmie

funkcje testosteronu
Fot.: Unsplash.com

Testosteron to hormon, który u mężczyzn syntetyzowany jest przez jądra, zaś u kobiet za niewielką syntezę tego hormonu odpowiadają jajniki i kora nadnerczy, a także łożysko w czasie ciąży. Hormonem regulującym wielkość syntezy testosteronu w organizmie jest LH, czyli hormon luteinizujący wydzielany przez przysadkę. Podstawową rolą testosteronu w organizmie mężczyzny jest wspomaganie rozwoju narządów płciowych już na etapie życia płodowego, a następnie wykształcenie męskich cech płciowych. Testosteron jest hormonem o działaniu anabolicznym, wspomagającym rozwój masy mięśniowej oraz redukującym depozyty tkanki tłuszczowej. Wspomaga mineralizację kości, dba o libido i sprawność seksualną, a także wspomaga naturalną odporność organizmu. U kobiet testosteron utrzymuje libido, wspomaga funkcję jajników oraz wzmacnia kości.

Przyczyny i objawy niedoboru testosteronu

U mężczyzn zaobserwować można fizjologiczny spadek poziomu testosteronu postępujący wraz z wiekiem. Taka zmiana określana jest mianem andropauzy. Inne przyczyny zbyt niskiego poziomu testosteronu to urazy jąder, stany zapalne jąder, nadużywanie alkoholu, stosowanie radio – lub chemioterapii.

Objawy towarzyszące zbyt niskiemu poziomowi testosteronu to przede wszystkim spadek libido i sprawności seksualnej, przyrost tkanki tłuszczowej i zanik masy mięśniowej, problemy z koncentracją, zmniejszenie rozmiaru jąder. Ponadto zaobserwować można zmniejszenie owłosienia na ciele, osłabienie kości, powiększenie gruczołów piersiowych.

Nadmiar testosteronu

Zbyt wysoki poziom testosteronu dotyczyć może zarówno mężczyzn, jak i kobiet. U mężczyzn spowodowany jest przede wszystkim konsekwencją nadużywania środków androgenno – anabolicznych. Pojawia się wówczas osłabienie odporności, trądzik, łysienie androgenowe, większe ryzyko rozwoju chorób układu sercowo – naczyniowego. Z kolei u kobiet wysoki poziom testosteronu może towarzyszyć zespołowi policystycznych jajników. Wysokiemu poziomowi testosteronu u kobiet towarzyszy hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie typu męskiego, zmiany trądzikowe, łysienie typu męskiego, a także nieregularne cykle miesięczne i zaburzenia płodności.

Badanie testosteronu

badanie testosteronu
Fot.: Unsplash.com

Oznaczanie poziomu testosteronu wskazane jest przy podejrzeniu niedoboru lub nadmiaru tego hormonu. Poziom testosteronu we krwi oznaczany jest w próbce krwi żylnej pobranej na czczo. Niekiedy poza poziomem testosteronu całkowitego oznaczany jest także poziom testosteronu wolnego, czyli aktywnej biologicznie postaci hormony. Kolejne zalecane badanie to poziom białka wiążącego hormony płciowe SHBG.

Wartości prawidłowe testosteronu u mężczyzn i kobiet przedstawiają się następująco:

  • testosteron całkowity u mężczyzn 12 – 40 nmol/ l
  • testosteron wolny u mężczyzn 174 – 902 pmol/l
  • testosteron całkowity u kobiet 1 – 2,5 nmol/l
  • testosteron wolny u kobiet 10,4 – 45,1 pmol/l.

Leczenie niedoboru i nadmiaru testosteronu

Po zdiagnozowaniu zbyt niskiego poziomu testosteronu we krwi zalecane jest stosowanie preparatów testosteronu, który podawany jest doustnie lub w postaci iniekcji. Natomiast zbyt wysoki poziom testosteronu wymaga usunięcie przyczyny, np. guza nadnerczy. Ponadto stosowane mogą być leki o działaniu antyandrogennym, a u kobiet dodatkowo stosuje się hormonalną antykoncepcję doustną.

Bibliografia:

Wallach J., Interpretacja badań laboratoryjnych; MediPage 2011

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here