Astma to przewlekła choroba dróg oddechowych o charakterze zapalnym. W przebiegu astmy dochodzi do zwężenia dróg oddechowych i trudności w oddychaniu, Jest to choroba nieuleczalna, prowadząca do powstania nieodwracalnych zmian w układzie oddechowym. Konieczne jest stałe leczenie objawowe, obejmujące stosowanie leków przeciwzapalnych oraz rozszerzających drogi oddechowe.
Spis treści
Czym jest astma?
Astma to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych u dzieci. Jest to przewlekła zapalna choroba płuc, która może powodować powtarzające się epizody kaszlu, świszczącego oddechu i trudności w oddychaniu. Podczas ostrego epizodu astmy, wyściółka dróg oddechowych w płucach staje się zaogniona i opuchnięta. Ponadto w drogach oddechowych dochodzi do nadprodukcji śluzu i skurczu mięśni oddechowych. Wszystko to powoduje ograniczenia w napływie powietrza do płuc.
Astma charakteryzuje się:
- Zapaleniem dróg oddechowych: wyściółka dróg oddechowych staje się podrażniona i opuchnięta
- Niedrożnością dróg oddechowych: mięśnie otaczające drogi oddechowe kurczą się, powodując zwężenie dróg oddechowych, przez co powietrzu trudno jest dostać się i wydostać z płuc
- Nadreaktywnością dróg oddechowych: mięśnie otaczające drogi oddechowe reagują szybciej i energiczniej na małe stężenia alergenów i substancji drażniących
Kiedy rozwija się astma?
Do rozwoju astmy przyczynia się szereg czynników. Przede wszystkim duże znaczenie mają predyspozycje genetyczne – stwierdzane jest rodzinne występowanie choroby. Nie bez znaczenia jest także działanie czynników środowiskowych, z których najistotniejsze to: dym papierosowy, zanieczyszczenia środowiska, kurz i roztocza, spaliny. Na rozwój astmy narażone są choroby cierpiące na alergie. W efekcie oddziaływania czynników drażniących i alergenów dochodzi do nasilonej syntezy przeciwciał klasy IgE , wydzielania histaminy – a pod jej wpływem do skurczu dróg oddechowych i nadprodukcji śluzu.
Jak objawia się astma?
Objawy ostrego ataku astmy to:
- Kaszel
- Świszczący oddech
- Brak tchu – podczas chodzenia lub odpoczynku
- Zwiększona częstość oddechów
- Ucisk w klatce piersiowej
- Ból klatki piersiowej lub brzucha
- Zmęczenie
- Zwiększona częstość tętna
- Niemożność uprawiania sportu
Podczas ostrego epizodu astmy, oznaki i objawy narastającej niewydolności oddechowej lub obejmują:
- Niezdolność do mówienia zdaniami
- Retrakcje – zwiększone wykorzystanie mięśni klatki piersiowej, szyi lub brzucha
- Brak możliwości położenia się – chory woli usiąść lub pochylić się do przodu, aby ułatwić sobie oddychanie.
Diagnozowanie astmy – na czym polega?
Diagnostyka astmy wymaga przeprowadzenia szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz wykonania odpowiednich badań. Jednym z najważniejszych badań w diagnostyce astmy jest spirometria. Badanie to pozwala na określenie czynności oskrzeli i płuc. Podczas spirometrii badana jest objętość powietrza wdychanego i wydychanego, a także szybkości przepływu powietrza w drogach oddechowych. Wykonać można także próbę rozkurczową – oceniana jest reakcja oskrzeli po podaniu leku rozkurczowego.
Napad astmy oskrzelowej – co robić?
Osoba doświadczająca napadu astmy oskrzelowej powinna przede wszystkim zachować spokój. Jak najszybciej należy podać lek rozszerzający oskrzela, a gdy po 20 minutach atak nie mija konieczne jest podanie drugiej dawki. Gdy dalej brak jest poprawy – trzeba wezwać pogotowie. Najlepiej jest nie przyjmować pozycji leżącej, gdyż ta utrudnia oddychanie – lepiej jest siedzieć lub stać, podpierając się rękami o stół czy krzesło.
Leczenie astmy oskrzelowej
Leczenie astmy sprowadza się do doraźnego stosowania leków rozkurczających naczynia. Zazwyczaj stosowany jest salbutamol lub fenoterol, podawane wziewnie. Ponadto stosowane są leki przeciwzapalne – glikokortykosteroidy wziewne. Bardzo ważne jest także unikanie czynników prowokujących atak astmy – należy unikać dymu papierosowego, wilgotnych i niewietrzonych pomieszczeń, stresu i silnych emocji. Wskazana jest regularna, umiarkowana aktywność fizyczna. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała oraz leczenie wszelkich reakcji alergicznych.
Bibliografia:
Kudo M. i in., Pathology of asthma; Front Microbiol 2013
Balińska – Misiewicz W., Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u dorosłych; Farm Pol, 2009, 65(11)
